Verhalenverteller Tibor de Jong

Cultuurnacht Breda is een jaarlijks terugkerend evenement om laagdrempelig verschillende kunst en cultuurinstellingen te bezoeken. De verschillende locaties hebben speciaal voor die avond een programma in elkaar gezet. In 2016 doet voor het eerst het Atlas initiatief hieraan mee.  Tibor de Jong, een verhalenverteller, is de kunstenaar die het spits mag afbijten.

Op het einde van de Veilingkade kom ik aan bij een voormalig Poolse viskotter uit 1974. De provisorische tent met de twee vuurkorven, glühwein en de rest van de groep mensen die staat te wachten op de kade, straalt een gemoedelijke sfeer uit. Vriendelijk word ik door Laura Schippers en Stijn Geus ontvangen. Ze wijzen ons er op dat we nog een tijdje moeten wachten op de volgende voorstelling en naarmate de tijd verstrijkt, hoe onrustiger ik word. Benieuwd naar hoe de boot er van binnen uit ziet en voor wat er staat te gebeuren.

Dan is het zover.  We worden meegenomen de boot op, het visruim in. De boot is zichtbaar verre van af. Als bezoekers tasten we in het duister over wat ons te wachten staat. We zijn meegenomen in een ritueel, waarbij de kunstenaar ons op de eindbestemming opwacht. Wij mogen onszelf positioneren op de grond. Tibor de Jong oogt afwezig, in een trance. Pas wanneer iedereen de geruime tijd heeft gekregen om de ruimte te aanschouwen, maakt hij aanstalten om te beginnen met zijn verhaal. Een verhaal dat wordt verteld vanuit het ik-perspectief, wat het onmogelijk maakt om De Jong los te zien van het karakter uit het verhaal.

De vertelling begint op het station, waar we samen met De Jong tram lijn 3 pakken. Tijdens de rit geeft hij ons de mogelijkheid om uit te stappen en mee te gaan in het verhaal van een personage die zich ook in tram bevindt. Blijf je zitten dan brengt de rit je naar een hotel gelokaliseerd in het ‘drassige’ Almelo. Op dat moment begeven we ons zogezegd ‘midden in’ het verhaal. In het hotel neemt hij je nog verder mee in zijn herinneringen.  Hij omschrijft een vrouw in de veertig, genaamd Charlotte. Hoe meer je weet, hoe raadselachtiger het wordt. Wie is De Jong, wat doet hij daar en wie is Charlotte? De verhalen die ze verteld tijdens hun ontmoeting voelen inhoudsloos. Ze geven geen antwoord op de vragen, wie ze is en wat ze daar in dat hotel doet. Het zijn verhalen over haar jeugd. Verhalen die het bloed onder mijn nagels haalt. Wanneer het abrupt  tot het einde komt, blijf ik onwetend achter. Moet ik het doen met een zin als;“hij vond haar naakt in de badkuip en wat hem opviel was dat ze wel een goede boezem had.”

Gedesillusioneerd verlaat ik de ruimte die mij net nog het verhaal had ingetrokken. Het stormachtig weer valt weg achter de mensen die zich naar de uitgang begeven. De show is voorbij. Dan pas merk ik wat er net is gebeurd. De Jong heeft ons deelgenoot gemaakt van een eeuwenoude traditie van het verhalen vertellen.