Vondsten van Kees Wijker rond Telpost Millingen aan de Rijn

Van 22 april tot 6 mei 2020 verbleef ik als Artist in Residence in de Telpost Millingen aan de Rijn. Een voormalig gebouwtje van Rijkswaterstaat met een magnifiek uitzicht over de splitsing van de Rijn en de Waal. Ik voelde me er helemaal thuis en liep kilometers in het rond, langs dijken en sluisjes, langs strandjes en gesloten steenfabrieken. Ik trof een door een meidoorn overwoekerde poldermolen en keerde er drie keer terug om hem op te meten. Zo mooi, vergane glorie op zijn best.

beeld: Kees Wijker | tekst gaat door onder de foto

Maar ook, op 25 april om 21u21:

Een cruiseboot draait vanaf de Rijn de Waal op. Op de Waal draait een boot uit Duitsland om en vaart weer terug. Twee pirouettes vlak na elkaar. Het tempo is zo mooi laag, dat er altijd iets gebeurt hier. Nu vaart het kleine bootje van het bunkerstation weer weg, draait en zakt de Waal af, op zoek naar zijn foerageer afspraak.

Of: 26 april om 23u30:

Nu is het tijd om weer jong te zijn na al die jaren.

En:

27 april 20u34 er drijft een kerstboom midden in de Waal.
Ik had me niks voorgenomen. Ik zou wel zien wat ik tegen kwam. Ik kwam van alles tegen en heb nog geen idee wat ik er mee moet. Hier een selectie:

beeld: Kees Wijker | tekst gaat door onder de foto

Vondsten rond Telpost Millingen aan de Rijn, 22 april – 6 mei 2020

1. Schelpvormige steen. Bolle kant donker, holle kant lichter bruin. 4,1 cm lang, 2,3 breed en 1,3 hoog. Lag op strandje schuin rechts van Telpost.
2. Bedekt met klei. 150 cm lang, 5 breed en 6,5 hoog. Kop 2,5 cm breed. Heeft een gat van 8 mm Ø op 43,5 cm van een uiteinde. Gat zit halverwege de hoogte. Beide uiteinden zijn niet recht, waarschijnlijk met snijbrander uit een langere spoorstaaf gehaald, om als hekpaal dienst te doen. (Vandaar het gat, waar een draad doorheen kan.) Is waarschijnlijk een overblijfsel van een smalspoornetwerk van een steenfabriek. Lag rechts van de boot van bunkerstation Heymen in de door laagwater drooggevallen modder. Vlakbij olievat en ander grof metaalwerk.
3. …
4. …
5. Drie-en-een-halve schakel van een ketting. Aan elkaar geroest, met kleiafzetting waarin kiezelsteentjes vastzitten. 13,5 cm lang, 4,5 breed en 3,5 hoog.
6. IJzeren, langwerpig, hoornvormig ding. Bedekt met roestlaag waarin steentjes vastzitten, mooie roestkleur. 27 cm lang, 4 breed, 3,5 hoog, licht gebogen.
7. …
8. Zigzag metaal. Met roestafzetting waarin veel steentjes en stenen. Lang 24 cm, breed 7 en hoog 10. (3 – 8 lagen in de buurt van 2.)
9. …
10. Stukje hout. Mooi oud, verweerd en afgesleten met afgeronde hoeken. Donker tot bijna zwart. 23,2 cm lang, 3,7 breed en 1,8 dik.
11. Stukje ijzerdraad met relatief dikke roestlaag. 12 cm lang, + 5 mm Ø.
12. Stukje prikkeldraad met één prikkel set, waarvan één van de vier stekels is afgebroken. 16,5 cm lang, twee vervlochten draden van elk + 1,5 mm Ø. Stekels plm 1 cm lang.
13. …
14. Metalen rest van iets. Rond een stalen draad zit plat metaal gevouwen, met klinknagels vastgezet. Het metaal is afgescheurd. Lang 21 cm, breed 2,5, dik 0,8.(9 – 14 gevonden in de buurt van t veer naar Pannerden.)
15. Afgesleten halve baksteen, mooi oranje 11x5x5 (lxbxh) cm. Ligt links onder spoorstaaf.
16. Afgesleten halve baksteen, mooi oranje, boven smaller dan onder. 11×3,5×5,5 (lxbxh) cm. Ligt rechts van het midden (richting gat) onder spoorstaaf (2.)
17. Afgesleten kleine baksteen, mooi rooiïg. 11×4,5×6 (lxbxh) cm. Ligt rechts onder spoorstaaf.
18. Bosje prikkeldraad met stukjes wol en gevlochten zwart garen. 17 cm lang, 13 breed en 4 hoog. Aandoenlijk rommelig. Waar gevonden?
19. …
20. …
21. …
22. Metaal, met uiterlijk van een mespunt. Mooie roestlaag rondom. 14,5 lang x 5,5 x 1 cm hoog.
23. …
24. … (19 – 24 waarschijnlijk gevonden tussen stenen boven plek waar spoorstaaf (2.) lag.
25. Afgesleten stukje oranje baksteen…
26. Stukje baksteen…
27. Stukje baksteen…
28. Halve baksteen…
29. Vijl, pokdalig verroest. 39,5 lang, 4 breed en 1 cm hoog. Gevonden in put onder de Poldermolen.
30. …
31. …
32. Verroeste halve schakel met aangegroeid steentje. 6,2x5x2,3 cm (lxbxh)
33. Iets meer dan een halve cirkel verroest ijzerdraad. Ø 8,5 cm, dikte + 5 mm.
34. Zwaar verroest stukje staalkabel, dat bijna breekt. 19 cm lang, + 1 cm ø
35. Spoorspijker 10 cm lang, 1×1: kop 2,5 x 2,4 x 0,8 cm. Gevonden in biels richting Theetuin.
36. Verroest onderdeel van iets. 9 x 3 x 2,5 (lxbxh) cm.
37. Verroeste veer. 12 x 3 x 13 (lxbxh) cm. (36-37 waar gevonden?)
38. Halve baksteen met een A. Grauw. 14 x 9,5 x 5,5 (lxbxh) cm. Gevonden aan de overkant, net voorbij t oude sluisje.
39. …
40. Half deel van een pannenzetter van een fornuis of brander. r=10 cm, h is 1,5 cm, breedte + 1 cm. Twee pannensteunen zitten er aan, één 5 cm lang, de andere 7.
41. …
42. … (39-42 gevonden verder voorbij pontje, bij Duitse grens.)
43. Door bevers kaalgevreten stok, je ziet de tanden in het hout staan. 150 cm lang, 2,5 – 4 cm ø. Gevonden voorbij Poldermolen op weg naar Kekerdom.
44. …
45. …
46. Prachtig oranje verroeste buis met deuk. 94 cm lang ø 5,5 cm. Gevonden op strandje bij Groenlanden.
47. Meidoorntak vol met hoogwateraanspoelsels, ook poetsdoekjes bijvoorbeeld en beestjes. 150 x 60 x 110 (lxhxb) cm. Gevonden bij strandje Groenlanden.
48. Mooi afgesleten deel van oranje baksteen, 10 x 9 x 4,5 (lxbxh) cm. Ligt onder ronde uiteinde van buis 46.
49. Iets rooiere halve baksteen. 10 x 7,5 x 5 (lxbxh) cm. Ligt onder knik van buis 46.
50. Geknutselde boot. Lag vlakbij spoorstaaf 2 plat op het zand, twee dagen later lag hij in een kapot kistje, een week later heb ik hem meegenomen. 70 x 18 x 70 (lxbxh) cm. Gevonden bij spoorstaaf 2.
51. Verbogen beugel. De beide uiteinden zijn voor ongeveer 6 cm omgezet. Bij een uiteinde is nog een rest van een verbinding te zien met o.a. een kromme spijker o.i.d. De helft van de beugel is ongeveer 90° omgebogen, verbogen, 58 cm lang, 3 breed (de metalen strip) en totaal 26 hoog. … Gevonden iets voorbij de lopende zand band.
52. …
53. …
54. …
55. Verbogen, mooi oranje verroest soort lip, aan één kant rond gebogen. Er lijken restanten van klinknagels onder ’t roest te zitten. 17 cm lang 5 breed en 7 hoog. Gevonden bij 52.
56. …
57. Spoorspijker, gelijk aan 35. Week later bleek het hout door de zon zo te zijn uitgedroogd, dat deze ook uit de biels wou. Deze is iets rechter.
58. De biels (hekpaal) waarin 35. en 57. zaten, bevatte sporen van eerder gebruik voor andere spoorspijkers. De gaten in het hout werden gevuld met taps toelopende afgeronde houten spieën. 5 cm lang, van 1,1 tot 2 cm breed en van 1 tot 1,5 cm hoog. Gevonden in de biels waar 35. en 37. in zaten.
59. Geheel gelijk aan 58. Alleen andere maten: 9 x 1/1,8 x 0,8/1,8 (lxbxh) cm.
60. Hoewel ik er niet van hou om dingen te herkennen in stronken hout, zag ik hier een domme eenden kop in die zo in Donald Duck kon spelen. Na overwogen te hebben hem te laten liggen, nam ik hem toch mee. 21 cm lang, 11 breed en 5 hoog. Gevonden op stenen tussen 58 en aanlegplaats zandboten bij lopende band.
61. Teruglopend met o.a. 57 bij me zag ik iets van plastic uit het zand steken bij een strandje tussen twee kribben. Door het lage water zie ik het ene strandje na het andere. Anderhalve maand geleden was er geen één te zien, zag ik toen ik een kilometer of 20 verder met de trein over de spoorbrug over de Rijn bij Oosterbeek denderde. Ik dacht nee, plastic doe ik niet. Vreemd. Hout en vooral ijzer hebben mijn voorkeur. En dan liefst kapotte dingen die nog steeds zwakjes vertellen van de heroïsche functies die ze vroeger konden bekleden om het leven zoveel makkelijker en economisch winstgevender te maken. Plastic is over het algemeen dermate wegwerp dat ik er niks aan vind. De vorm van dit ding trok echter wel mijn aandacht. Even dacht ik aan ene olie kan, om machines te smeren. Dat kwam weer in de buurt van mijn interesses. Het ding bleek half gevuld met zand. En er stond een maatverdeling op de vlakke kant. Tot 800 ml. Nu had ik bij ‘Waterstanden’ (het thema van de afsluitende groepstentoonstelling die in september georganiseerd gaat worden in Millingen aan de Rijn) al een paar keer gedacht aan posities waarin gewaterd kan worden. Maar dit had ik steeds als te flauw weer terzijde geschoven. Toch vreemd dat dan mijn laatste vondst (die ik met aanvankelijke tegenzin ging pakken) een urinaal voor dames bleek te zijn. Een ding met in zichzelf zeer zeker sculpturale kwaliteiten. Lang 13 cm, breed 10, hoog 32.