Vivian Bax: over controle, projectmatig werken en een diepe focus

Vivian Bax (1990) is in juli 2018 afgestudeerd aan het Master Instituut van St. Joost in Den Bosch. In haar werk bevraagt ze het gedrag van onze samenleving vol met sociale regels en conventies, dit doet ze door middel van tekst, fotografie en performances. Haar werk heeft te maken met het hebben van controle en het verlies van deze controle. Vivian’s drang om gedragsmechanismen te begrijpen zorgt voor werk met een performatief karakter, installaties en teksten. In haar huidige onderzoek focust zij zich op verschillende manieren waarop tekst, beeld en installatie een non lineair verhaal kunnen vertellen.

 Al van jongs af aan bestudeert Vivian de mensen om haar heen, vooral in sociale constructies.
“Ik begreep hun gedrag niet altijd, daarom probeerde ik dit gedrag in te delen in authentiek en minder authentiek. Ik had een sterke behoefte voor dingen om echt te zijn, om waar te zijn, om authentiek te zijn. Toen ik opgroeide en fotograaf werd, ontdekte ik dat het moeilijk is om een authentieke daad te onderscheiden van een niet-authentieke. Soms is de act zo goed uitgespeeld, dat het er heel authentiek uitziet. De spanning tussen gescript gedrag en het loslaten van deze controle is wat mij fascineert.” Als research-based kunstenaar werkt ze graag met scripts en instructies om het publiek het verlies van controle en/of de gebreken van sociale conventies te laten ervaren.

“Ik ben altijd al een observator geweest. Nu is het natuurlijk zo dat je met deze observerende en associatieve analytische kwaliteit ook een hele andere richting op had kunnen gaan. De reden dat ik ervoor gekozen heb om kunstenaar te worden is omdat het mij helpt m’n gedachten te ordenen en om bewust te worden van mechanisme in mijn eigen gedrag en het gedrag op grotere schaal binnen onze maatschappij. Het is voor mij een noodzaak die ik heb omgezet naar een beroepspraktijk.”

 con·tro·le
(de; v(m); meervoud: controles)
1 toezicht: onder controle hebben in bedwang hebben, beheersen; onder controle staan, gecontroleerd worden

Controle is een groot onderwerp in het persoonlijke en artistieke leven van Vivian, omdat ze zich altijd al zeer bewust is geweest van de noodzaak om zich aan te passen aan haar omgeving. De laatste jaren probeert ze dit meer te sturen naar het bewust verliezen van controle, zowel op persoonlijk als op artistiek vlak. Dit kan een bevrijdend gevoel geven, maar is soms ook een beetje eng. Dit snijvlak is belangrijk voor haar en het heeft veel nieuwe perspectieven gegeven die ze graag wil delen. Door het schrijven van scripts en het initiëren van performances probeert ze haar fascinatie voor controle en het verlies van controle meer in haar manier van werken te integreren. Door parameters voor gedrag te creëren, kan zij gecontroleerd werken en tegelijkertijd ook het verlies van controle omarmen.

“Mijn eigen ervaringen met controle zijn dus mijn grootste inspiratiebron. Deze worden wel gevoed door externe factoren. Mijn artistieke familie bevat veel andere fotografen en filmmakers, maar ik krijg ook input uit andere disciplines. Ik ben bijvoorbeeld geïnspireerd door de socioloog Ervin Goffman. Hij ziet de wereld om hem heen als een theater en heeft veel geschreven over sociale interacties. Ook Jean-Jacques Rousseau is belangrijk. Zijn theorieën zijn gebaseerd op het ideaal van authenticiteit. Het natuurlijke. Het echte. Gecombineerd staan ze voor wat ik zou willen doen: gebruik scripts en sociale conventies om het authentieke in vraag te stellen. Ik heb graag een theoretische basis voor mijn eigen visie en ideeën en hij voorziet mij onder andere van deze basis. Daarnaast ben ik geïnteresseerd in choreografie, performancekunst en het script als een geschreven kunstwerk.”

Evidence of a Broken Mind

“Voor mijn huidige project ‘Evidence of a Broken Mind’ richt ik me vooral op verschillende manieren waarop een narratief opgebouwd kan zijn, en dan vooral op een non-lineaire manier. Onderdeel van het werk is ‘The Speeching Man’ een werk over een persoonlijk observatie in de tram, die ik later heb vertaald naar een tekstueel werk. Met dit werk ontleed ik mijn persoonlijke ervaring en probeer ik te reflecteren op een zoektocht naar vrijheid en authenticiteit binnen een wereld die bol staat van sociale conventies en gewenst gedrag. Deze zoektocht naar vrijheid en nuance in een steeds meer polariserende wereld is terugkerend onderwerp in mijn huidige werk.” Vragen die tijdens het proces zijn ontstaan zijn: hoe kunnen tekst, performance en ervaringen binnen een installatie samenwerken en kan een verhaal ook op een non-lineaire manier werken?

Geïnspireerd door het narratief en de kenmerken van een roman of filmscript, is Vivian nu bezig met een eerste schets voor het project: ‘Evidence of a Broken Mind’. Door het combineren van verschillende teksten, dialogen, scripts en foto’s probeert ze een non-lineair verhaal te vatten in een ruimtelijke installatie.

Projectmatig werken met een diepere focus; eigen oeuvre opbouwen

In het verleden worstelde Vivian met het feit dat ze niet elke week fysiek werk kon maken en ontdekte ze dat ze meer een projectmatig kunstenaar is. Voor haar betekent dit dat ze graag eerst veel onderzoek doet naar haar onderwerp en hieruit nieuwe vragen voor zichzelf formuleert. Vivian begint met het schrijven van plannen en zorgt ervoor dat er een basis gelegd wordt om verder weg te werken. Na deze fase begint Vivian met het testen en fysiek maken van het werk. “Schrijven is voor mij een manier van maken geworden. Het zorgt ervoor dat ik meer grip en controle krijg op mijn proces zonder mezelf meteen vast te zetten.”
Ze merkt dat het werken op projectbasis vooral goed tot uiting komt tijdens haar residenties. Door een bepaalde periode op een bepaalde plek te werken heeft ze een duidelijke focus, wat in Vivians geval helpt om het werk tot een concreter punt te brengen. “Dit soort werkperiodes zijn voor mij dus een goed hulpmiddel om mezelf te forceren mijn onderzoek en schetsen naar een extractie en dus een resultaat te brengen.”

Vivian hoopt in de toekomst nog meer kansen te krijgen om door middel van werkperiodes nieuw werk te maken, ook in het buitenland. Verder zou ze graag nog meer mogelijkheden hebben om haar werk als installatie te testen in verschillende exposities en zo langzaam een eigen oeuvre op te bouwen.