Advies aan de jonge kunstenaar #3

Om te beginnen..

Om te beginnen met hoe het is zo’n eerste jaar na het afstuderen zijn er denk ik een aantal standaard zaken waar je tegenaan loopt; het is lastig om iets op te bouwen, het leven is minder structureel en je staat er financieel zwak voor.

Nu je gezamenlijke atelierruimte, de werkplekken, je studielening, kunst als levensperspectief, academische tripjes, werkbesprekingen en handleidingen over wat en wanneer je iets af moet hebben wegvallen, is het best een klus om je prioriteiten te stellen, om werk te kunnen blijven produceren, om te kunnen exposeren… en daarnaast ook nog je huur te betalen.

Tegelijkertijd zijn de opdrachten die je doet erg uiteenlopend, soms tijdelijk, soms onverwacht, soms teveel en soms is er even niets.

Ik denk, zo terugkijkend dat je wel een aantal dingen kunt doen om het wat makkelijker te maken (achteraf weet je altijd wat je beter had kunnen doen natuurlijk). Cruciaal om op te starten is het hebben van; een plek, een goede structuur, goed vindbaar en benaderbaar zijn, vooral werk blijven maken, erop uitgaan en contact blijven houden met ‘de kunstwereld’. Dus eigenlijk niet teveel tijd aan bijbaantjes besteden of aan andere dingen die je niet relevant vind.
Keep your focus and remember what you want.

1) Keep on going

Deze tip vertel ik uit ervaring; blijf werk maken, blijf werk maken.

Vooral net na het afstuderen deed ik dat niet, ik vond het examenjaar en de druk van examen toen zwaar, het haalde mijn school-, ouders- en jeugdtrauma’s naar boven door de focus te leggen op examen doen ‘en het moeten halen’ in plaats van gewoon kunst maken omdat ik wil. Ik vond daarom ook dat ik vooral de tijd moest nemen om bij te komen …en er gebeurde minder dan ik had willen doen het eerste half jaar. Tijd is zo kostbaar en je kunt het niet terugdraaien, dus besteed het wijs.

Ik ging me onbewust verschuilen in een master filosofie en in meerdere bijbaantjes. Nog erger, ik vond dat ik hoeveel ik ook werkte niet genoeg geld verdiende om het uit te mogen geven aan materiaal of een atelier.

Mijn punt hier is wat voor redenen je ook hebt om het ‘rustig aan te doen’ de grootste valkuil is dat je stopt met werk maken, en dan stop je eigenlijk automatisch ook met het kunstenaar zijn.

2) How do I get money, please..?

Het blijkt andersom te zijn zo is de uiteindelijke ervaring. Je geeft het niet uit, je investeert in je toekomst. Hoe meer ik maakte hoe meer ik gevraagd werd voor dingen, soms zelfs met materiaalvergoedingen. Daarnaast begon ik hier en daar wat werken te verkopen en ik won een publieksprijs. Dingen gaan beginnen op te bloeien maar je moet er eerst zowel geld maar ook echt, echt, echt je tijd erin steken.

Wat mij ook opviel was dat het niet uitmaakte hoeveel je ook werkte met flut bijbaantjes, je bent altijd arm, het is niet voor niets het minimumloon. Dus ik zou nu na het studeren ook niet te naïef omgaan met het idee van ik offer mijn kunstcarrière ‘nu even’ op om ‘flink te sparen en financieel stabiel zijn’ en dan komt het ooit nog wel. In deze huidige flex en extreem kapitalistische maatschappij is dat een illusie. Of je moet het echt over een andere boeg gooien en iets opzetten, maar met bijbaantjes? No way…it is not going to happen. En wanneer komt het kunst maken dan wel? Now is a very good time… now is actually the best time.

Zoek liever naar kunstwedstrijden waar je geld mee kunt winnen, of ga op zoek naar betaalde recidencies. Probeer ook je gedachte van hoe je aan inkomen komt te veranderen en het om te zetten naar wat je graag doet. En ook hier geld, kijk uit voor onbetaalde stages. Uit onderzoek is gebleken dat degene die dat doen meestal slechter terechtkomen dan degenen die dat niet doen, en gratis werken is ook niet wat je er nog bij kunt nemen.

Denk ook vooral out of the box, je kunt altijd beter iets op eigen initiatief proberen op te zetten, iets nieuws bedenken. En heel belangrijk, vergeet niet het werkbijdrage Jong Talent van het Mondriaanfonds en anders werk- en tentoonstellingsbijdragen, verdiep je hier goed in, er zijn mogelijkheden.

Bekijk het zo, het lijkt misschien een heel goed idee om nu fulltime te gaan werken, maar je kunt dit jaar ook een beetje werken en daarnaast heel veel tijd aan je portfolio en je onderzoek besteden en daarmee uiteindelijk een aanvraag indienen voor een werkbijdrage. Je moet echt anders gaan denken over hoe je aan geld ziet te komen, kijk er naar vanuit het kunstenaar zijn.

3) Workingplace!

Structuur is heel belangrijk, als je geen plek en dagelijkse indeling hebt, ga je hoogstwaarschijnlijk niet veel werk maken. Een werkruimte is noodzakelijk om te hebben!

Het is een goed idee om je zo snel mogelijk in te schrijven bij instanties die ateliers verhuren, je moet even zoeken welke opties er zijn in de gemeente waarin je woont of gaat wonen.
– Atelierbeheerders hebben vaak een lange wachttijd, vraag ook naar flexplekken is mijn goede tip.
– Antikraak is duurder dan je zou vermoeden voor één persoon, wees daarop voorbereid of ga met meerdere personen.

4) Structuur

Het organiseren, mailen, aanvragen en toelatingen doen, informatie opzoeken, prijzen van je werk uitrekenen, werk opmeten, documenteren, belastingaangifte doen, website bijhouden en planningen maken enz. kan stressvol zijn zeker als je geen structuur hebt in je dagelijks leven en dit allemaal willekeurig tussendoor probeert te doen. Mijn tip is om je dagen in te delen in wanneer je het administratieve gedeelte doet en wanneer je gewoon lekker werk maakt of andere dingen doet. Doe dat zoveel mogelijk op dezelfde tijden en op dezelfde plekken.

5) Contact

Op de academie staat kunst centraal, je bevindt je er midden in, praat er iedere dag over, gaat op uitstapjes, en eigenlijk is het je hele leven. Als de academie wegvalt moet je dat voor een groot deel zelf in de hand gaan houden, je moet er zelf op uit en dingen organiseren. Anders wordt je nieuwe wereldperspectief ineens vooral je bijbaan en/of je nieuwe studie die niks met kunst te maken hebben.

Een gezamenlijke werkplek is volgens mij het beste en het meest motiverende, en anders kun je andere gezamenlijke dingen ondernemen zoals werkperiodes en tentoonstellingen. Ook een goede tip is om je in te schrijven bij de Bcademie, dat is een soort tussenstap van de academie naar de echte wereld, en je komt iedere maand bij elkaar om in contact te blijven, en over werk (ervaringen) te praten. Ik heb hier veel positieve dingen over gehoord.

En ga naar veel openingen, blijf dingen opzoeken, dit kan er ook vaak bij inschieten, het is daarom belangrijk om het als prioriteit te houden.

6) Connecties (het rollende balletje)

Ik hoorde een andere kunstenaar een keer zeggen over zijn carrière dat bij hem ‘het balletje op een gegeven moment is gaan rollen’ en dat klopt volgens mij ook wel, je moet een sfeer creëren dat je zelf best veel gevraagd wordt, en van het een komt vaak weer het andere.

Je hebt natuurlijk de directe vorm waarbij je onder mensen bent maar onderschat ook zeker de digitale connectie niet. Ik ben al een aantal keren benaderd omdat iemand mijn werk online tegen kwam. Dus je website en foto’s zijn heel belangrijk, en als het je ding is, ook social media.

Je hoeft ook geen afwachtende houding aan te nemen en te wachten tot je benaderd wordt. Je kunt altijd dingen doen. Doe aanvragen voor recidencies, voor tentoonstellingen, kom met een eigen initiatief, zoek desnoods zelf ruimtes en haal wat mensen bij elkaar, benader galeries die zich bezighouden met pas afgestudeerden, zoek dingen op waarvoor je je kunt aanmelden, zoals bijvoorbeeld Patty Morgan en zorg gewoon zelf dat het balletje gaat rollen.

7) Verder studeren

Hier kan ik kort over zijn, denk er heel goed over na als het geen beeldende kunst master is omdat je nou eenmaal niet een theoretische studie kunt gaan doen en daarnaast werk maken, en een bijbaantje houden. Het is dan vaak toch kiezen: of je gaat volledig die master doen maar (bijna) niks met kunst, of je gaat volledig kunst doen (en bijna niks meer aan je studie), dus je moet echt kiezen wat je wil gaan doen.

Dit zou trouwens ook een perfect jaar zijn om toelatingen te gaan doen voor kunstmasters, mocht je er tijdens je examen jaar niet aan zijn toegekomen of niet zijn toegelaten.

8) Droom verder, veel verder

Je staat aan het begin, wat zijn de grote dingen die je eigenlijk wil, maak een plan en werk daar naartoe. Heb een visie en ga daarvoor, je hoeft niet doelloos te blijven rondwalen en dingetje hier, dingetje daar aan te nemen. Bepaal je route en werk ernaartoe.

9) Laat je niet door angst leiden

Ik zou graag willen eindigen met dat niet alles altijd perfect en gracieus moet gaan. Wij zijn de nieuwe generatie en wij hebben de toekomst in de hand. Als wij niet willen dat er een sfeer van nep perfectionisme en angst voor falen in de (kunst) wereld moet heersen, waarin we bijna niks meer durven, dan zorgen we ervoor dat die er niet meer zal zijn, toch? En dat begint bij onze eigen houding, durf gewoon dingen te doen en wees tegelijkertijd niet absurd kritisch over of tegen anderen zonder reden.

En hier is ook meteen het allerfijnste punt na het afstuderen: die super heerlijke vrijheid. Je zit lekker te werken in je atelier, je maakt alles wat je wil en je hoeft er niet dagelijks verantwoording over af te leggen. Je nodigt fijne mensen uit en onder het genot van een biertje bespreek je je werk; opbouwend, inspirerend en niet kritisch en demotiverend. Geen beoordelingen. Je bestaat gewoon, je bent goed genoeg als mens. Creëer, schep, maak, hallelujah!

10) Oh ja

Oh ja, ook heel belangrijk: neem het leven niet al te serieus. Just also have fun. Ik bedoel: je bent een kunstenaar!