Een spiritualiteit in de wereld van Samuel Hortulanus

Noem het geen spiritualiteit- ja misschien „een spiritualiteit”- die Samuel Hortulanus opzoekt in zijn werk. Wars van de alledaagse, zweverige betekenis van het woord, laat Hortulanus in zijn doeken een wereld zien waar hij naar verlangt. “Ik toon in mijn werk een wereld vol symboliek, een gemis in dit leven.”

In zijn studio vertelt Hortulanus, zwarte capuchontrui vol verfstreken, over zijn werk waarin begrippen als mooi of lelijk niet aan de orde zijn. De wereld die hij laat zien, is zoals hij is. Aanpassen is niet mogelijk. Alle beeldelementen dragen bij aan de legitimiteit van de gebeurtenis die hij tekent of schildert. Van totems van goden of voorouders tot figuren in een verscheidenheid aan poses. “Niet elk werk hoeft apart verklaard te worden. Soms kan dat ook helemaal niet omdat ik dingen abstraheer. Het is een wereld met symboliek en betekenis die ik zo mis in deze. Dat ligt deels aan mij. Ik kan niet geloven in een God, spiritualiteit voelen of het belang voelen van rituelen. Neem bijvoorbeeld bidden, daar ben ik echt te cynisch voor.” Of nuchter niet het juiste woord is? „Nuchter ja, maar op het cynische af. Tegelijkertijd vind ik het jammer, want ik zou het juist mooi vinden om spiritualiteit te kunnen beleven. Een diepere betekenis. De urgentie, overtuiging en echtheid voelen. Ik kan het niet, dus schep ik een wereld voor mezelf waarin dat wel kan.”

Er sluimert een soort romantisch verlangen naar oorlog in zijn hoofd. „Wij maken niks meer mee. Ik zou graag een keer een kamer binnen willen komen waarin iets gebeurd dat ik niet kan verklaren, een occult ritueel bijvoorbeeld. Ik wil zoiets meemaken maar tegelijkertijd durf ik dat niet. Ik ben een mens van deze tijd. Dus zoek ik in mijn hoofd en werk die wereld op. Geen esthetiek en compositie, maar een voorstelling die zal zijn zoals hij zich aan mij voordoet.”

Mensen vinden het werk van Hortulanus vaak spannend. “Ze zien dat hetgeen wat er afspeelt belang heeft, maar weten niet wat er aan de hand is. Het is mooi als thema’s als hiërarchie en onderdrukking herkend worden.”

Voelt hij zich als kunstenaar alleen in die zoektocht naar een spiritualiteit? „Nee ik heb het gevoel dat ik niet de enige ben die voelt dat we iets missen. Dat de spiritualiteit of betekenisvolle symboliek ons leven ontglipt. Het speelt. Mijn ambitie is dan ook om mij aan te sluiten bij de huidige stroming kunstenaars die zich hier mee bezig houdt. Voor mij is die alternatieve wereld een gegeven, er zijn geen vragen meer.”