Van geschiedenis ben ik een allesvreter, Mike Dings

Artist in Residence Mike Dings kwam naar Zundert met verf, doek en een platenspeler. Hij schildert hier op de klanken van Neil Young, die hij heeft geselecteerd uit zijn grote platencollectie. De investering in vinyl maakt deel uit van de inrichting van zijn ruime studio in Den Bosch, waar hij altijd muziek draait tijdens het werken. Dat hij nu in een ander deel van Brabant zit heeft hij te danken aan het talentontwikkelingsprogramma jump! waar hij aan deelneemt. Om die reden kreeg hij deze residency aangeboden, al had hij zich toch wel aangemeld. Als kunstenaar is er altijd wel een moment van belang voor een frisse kijk op het eigen werk en voor Mike voelt dit alsof het precies is wat hij nodig heeft.

Cowboys en Spaghetti Westerns

Mike begon met de heldere doelstelling om één werk per dag te maken wat neerkomt op een slordige 30 kunstwerken die nu de wanden van de studio sieren. Maar bovenal is er sprake van opluchting dat het equivalent van het writersblock niet zijn doeken wit liet en zijn kwasten ongebruikt. Het overkomt hem wel eens dat hij stilvalt, dus het idee dat hij een hele maand hier zou zijn en er niets uit zou zijn gekomen gaf wat ongemak. Wat wel anders is dat er op deze schilderijen geen cowboy te zien is.

“Normaal werk ik naar screenshots van Spaghetti Westerns uit de jaren 70; mooie shots van iemand die iets doet in de film en dat neem ik over in mijn schilderij. Bijvoorbeeld iemand die een steen wil gooien, als je dat isoleert zie je iets wat niet logisch is. Die films zitten ook vol met mooie landschappen en zijn heel anders van verhaal en beeld dan die uit Hollywood. Veel trager, meer tijd voor andere aspecten in het dagelijks westernleven. Ik heb inmiddels al heel veel cowboys geschilderd, maar ik ben er nog niet klaar mee. Soms ontdek ik de scenes waar ik mee werk bij toeval, andere keren ga ik op zoek door naar videokanalen te kijken met alleen maar westerns. Waar ik op let is de uitsnede van het beeld. Soms bepaal ik zelf het kader van de filmstill en daarvan maak ik een schets. Dat is om eerst de vorm te voelen, anders krijg ik bij het schilderen een aarzeling. De kleuren die ik vaak gebruik komen ook uit de western. Geel en bruin. Soms iets anders zoals groen, maar dat is een lelijke kleur. Of ik vervang de kleur, een lucht hoeft niet altijd blauw te zijn, roze kan ook. Mijn doeken mogen ook niet te glad zijn, dat ruwe dat is weer mooi aan linnen.”

Schapen en het 19e-eeuwse Brabant

In Zundert ging Mike wandelen, foto’s maken van het landschap om zo zelf het landschap in het kader te plaatsen. Maar hij kon daar niet in slagen.  Er miste iets en het verhaal kwam niet tot leven. De landschappen bleven verf en werden geen vertaling van de omgeving.

“Ik kwam hier blanco binnen en dacht te werken zoals Vincent door naar buiten te gaan en me open te stellen voor de omgeving. Dat werkte dus niet. Ik ben niet zo’n buitenschilder, die werkelijkheid doet me niet zo veel. Toen ben toen ik oude foto’s gaan zoeken. Ik heb de blik van anderen op de omgeving van Zundert geleend. Het Brabant in de 19^e eeuw is ook een interessante tijd. Ik houd ook van geschiedenis en ben een beetje een allesvreter, zodoende dat ik er indook. Ik heb foto’s gevonden van schapen – ik herinner me een reproductie van een werk van Vincent met schapen – en toen ging ik schapen schilderen. Of foto’s met een oude schuur waarmee ik dieper op de compositie inga. Het mooie is dat er onduidelijke dingen te zien zijn, en dat is spannend. Dat heb ik niet met mijn eigen foto’s omdat digitaal alles zo perfect is. Juist de oneffenheden zijn interessant. Er zit ook veel meer contrast in. Nu zou ik analoog kunnen fotograferen, en dat zou ik moeten opsturen om te laten ontwikkelen. Of hier een doka bouwen, maar ik wil hier schilderen. Juist de schilderijen zijn de resultaten van de zoektocht.”

Korenschoven en kraaien

Mike herkende Vincent ook in de foto’s met korenschoven, eveneens een onderwerp dat in zijn schilderijen voorkwam en daarom heeft Mike ook deze schoof, naar Vincent, in verf vereeuwigd. Met zulke toevalligheden ontstaan er connecties, een rode draad die zich spant tussen de schilderijen van Vincent en die van Mike.

 “Ik had me voorgenomen niets te schilderen wat ik zelf heb waargenomen, maar daar heb ik me toch niet helemaal aan gehouden. Bijvoorbeeld de vogels, die heb ik hier wel zelf gezien. Vincent schrijft daarover in een brief; de kraaien die over hem heenvliegen. Er zitten altijd veel kauwen hier in Zundert is me verteld, dus dat was niet te vermijden al weet ik nog niet of ik er tevreden over ben. Ik schilder snel en het moet er in één keer opstaan. Niet dat ik impulsief ben, eerder associatief. Het opzetten doe ik vlug met een penseel aan de hand  van schetsen. De kleur en het invullen laat ik over aan het onbewuste. Daarom werkt het soms wel en soms niet. Ik weet nooit wat het gaat worden, en ik weet het ook nooit van tevoren hoe aan te pakken. Als ik niet tevreden ben schilder ik het over – vaak zie ik dat gelijk. Meestal merk ik het zelfs al bij het schilderen, maar ik maak het wel altijd af. Het kan de volgende dag toch weer anders zijn.”

Ongemak en frisse wind

Al sprekende komt Mike tot de conclusie wat de residency heeft losgemaakt. Andere methodes dienden zich aan met het gebruik van foto’s en hij overweegt het gebruik van Polaroids voor een vervolg. Hij hoeft niet gelijk weer terug naar de cowboys waarmee hij wordt geassocieerd. Misschien is het tijd voor inspiratie die dichter bij hem staat.

“Ik heb ook een zelfportret gemaakt, naar Vincent. Het schilderij waarop hij onderweg is met schilderspullen stond daarvoor model. Francis Bacon heeft daar een variant op gemaakt en natuurlijk ook Rainer Fetting. Ik vond het leuk om hierop in te haken met mijn ‘Zundertse’ versie. Normaal zie je mij nooit in mijn eigen werk, dat vind ik wat ongemakkelijk. Op de eerste schets keek ik de kijker aan, dat heb ik omgedraaid want het gaat niet om mij.
Ik wil wel meer fotomateriaal gebruiken dat een connectie heeft met mijn eigen geschiedenis. Dat heb ik nu al gedaan met deze foto van Elsendorp waar ik ben opgegroeid. Daarop zie je een noodkerk van hout uit de jaren 20 van de vorige eeuw. Het lijkt een beetje op een boerenschuur, maar die is nu afgebroken en herbouwd van steen. Via de foto ga ik terug in de tijd en ontdek ik verhalen waar niet alleen ik, maar ook andere mensen iets bij voelen. Ik heb altijd wel een vorm van realisme nodig, wat niet wil zeggen dat mijn werk realistisch is bedoeld. Misschien iets met de Westerse beeldcultuur, ik heb iets concreets nog om iets over te brengen. Een soort hoofdrolspeler, net als in een film. En dan begint de zoektocht om de weergave ervan zo minimaal mogelijk te maken in een samenwerking tussen licht en donker.”