Lisa van Sorge: over herhaling en ruimtelijke ervaringen 

Werkend vanuit de schilderkunst en de hedendaagse betekenis daarvan bevraag ik de (conceptuele) betekenis van herhaling. Ik werk voor langere tijd aan een project waardoor ik bekend raak met een beeld. Door deze vrijheid kan ik inzoomen op de kwaliteiten van de individuele werken: het kleurgebruik, de toets, de compositie. Het repetitieve van mijn werk gaat niet over wat er hetzelfde is, maar juist over wat er tot stand komt in de verschillen wanneer alle aspecten van het werk samenkomen in de ruimte. Hoe dichter de dingen bij elkaar liggen, hoe groter de verschillen worden.
Tijdens dit proces zoekt het schilderij haar eigen grenzen op. Wat binnen de herhaling van een schilderij tot stand komt is niet vooraf te voorspellen. Tussen de werken ontstaat een krachtenveld waarbinnen ze zich tot elkaar verhouden: de balans tussen innerlijke en uiterlijke overeenkomsten en verschillen spelen een spel met elkaar, de ruimte en de randen van het doek. Wat blijft er over van een beeld wanneer je het herhaalt? Hoe verhoudt een herhaling of reproductie zich tot haar evenbeeld, of in het geval van de mens, tot het origineel?

Vanuit het fenomeen herhaling probeer ik een tastbare en ruimtelijke ervaring te creëren. Ik wil de verschuivende positie blootleggen ten opzichte van onze omgang met onszelf en anderen in een steeds meer door (sociale) media gedomineerde wereld. Door moderne communicatiemiddelen is ons contact voor een groot gedeelte niet meer fysiek: dit maakt communicatie makkelijker en toegankelijker, maar kan aan de andere kant de manier waarop we onszelf en anderen ervaren veranderen. Alles lijkt opgeslagen, gepauzeerd en opnieuw bekeken te kunnen worden; dit verandert onze ervaring van tijd, tijdelijkheid en gelijktijdigheid. Opnames en opgeslagen berichten zijn niet hetzelfde als herinneringen of fysiek contact. Wat betekent het dan nog om fysiek aanwezig te zijn?

Het project waar ik momenteel mee bezig ben is de serie Pink upon gray paper colors the background green. Aanleiding voor dit werk was het gelijknamige citaat uit het essay Cézanne’s Doubt van Merleau-Ponty. De ideeën over het kleurgebruik van Cézanne zetten me aan om in deze serie mijn omgang met kleur te herdefiniëren. In deze serie breng ik schilderkunstige aspecten samen met ruimtelijke elementen, objecten en het digitale.
Na een residentieperiode maakte ik voor Pink upon gray paper colors the background green een expositie, waarin ik overeenkomende schilderijen van dezelfde afmetingen tegen elkaar afzette in de ruimte. In deze installatie ontstonden met elke verplaatsing van de toeschouwer nieuwe combinaties. Daarnaast zorgde het onderzoek naar kleur binnen het strakke kader van bijna hetzelfde uiterlijk voor een verschuiving van nadruk naar de verschillen binnen de serie. Hoe kan ik hierbij de autonomie van het enkele schilderij behouden? Wat is de relatie tussen het autonome tegenover het heteronome en het geheel?

Naar aanleiding van dit eerste deel van het project wil ik de nadruk bij het volgende deel leggen op de ruimtelijkheid en de uit verschillende materialen bestaande lagen van het werk. De afstand en aantrekkingskracht tussen de werken krijgt een nieuwe betekenis en wordt nog meer onderhevig aan het onderzoek naar kleur en compositie. Verschillende materialen en benaderingen van het werk benadrukken de vragen over de schilderkunst en de betekenis van herhaling.