AIR - Yuk-Kan Yeung

Jaren geleden kocht Yuk-Kan Yeung het boek ‘The Paper Trail’ van Alexander Monro maar had nooit de tijd om erin te duiken. Tijdens haar residentie bij Witte Rook bestudeerde ze dit boek om inspiratie op te doen over de rol van papier in de uitwisseling tussen de Oosterse en de Westerse cultuur.

Ik zeg vaak dat ik de kunst niet heb gekozen, maar dat de kunst mij heeft gekozen. Van jongs af aan tekende ik al vaak. Elk jaar kregen wij voor de zomervakantie de ongebruikte schoolschriften mee naar huis. In die schriften maakte ik vele tekeningen. Dat waren vaak verhaaltjes in beeldtaal, een soort strips. Helaas heb ik ze door het verhuizen niet meer bewaard. Ik merkte dat ik er goed in was, en werd toegelaten om beeldende kunsten te studeren aan de Chinese University of Hong Kong. Zo ben ik vanzelf kunstenaar geworden.

fotografie: Eline Baggen

Keramiek

Tijdens die studie werden zowel de Chinese als de westerse kunsten behandeld. Zo heb ik bij mijn eindexamen een combinatie van Chinese kalligrafie en de westerse druktechnieken etsen en lithografie gekozen. Twee jaar na mijn studie in Hong Kong ben ik naar Londen gegaan voor een masteropleiding keramiek. Vervolgens ben ik naar Nederland gekomen en als keramiste begonnen. Keramiek is een vak waarvoor je veel kennis moet beheersen. Het is een lange weg vanuit het ambacht tot kunstvorming. Na meer dan dertig jaar als keramiste ben ik langzamerhand van functionaliteit naar expressie toegegroeid.

Mijn achtergrond in beeldende kunsten speelt een belangrijke rol in mijn keramische werken. Ik heb porselein als mijn hoofdmateriaal gekozen. Met dit witte, fragiele maar tegelijkertijd ook zeer sterke materiaal heb ik mijn verbeeldingskracht van binnen naar buiten gebracht. Het is een zoektocht naar de balans in tegenstellingen: licht en donker, beweging en stilte, open en gesloten, moed en kwetsbaarheid. In die balans zoek ik weer vaak het spanningsveld op, het net niet perfect balanceren maakt het werk juist spannend en eigenzinnig.

Chinese kalligrafie

Samen met Chinese kalligrafie en tekeningen vormen mijn porseleinen werken een eenheid. Beweging, balans en expressie zijn de essenties van Chinese kalligrafie. Tekenen met potlood geeft mij vrijheid om mijn gedachten en emoties op een zeer directe en pure manier op papier of op porselein te zetten. De tederheid van beide materialen past perfect bij mijn expressie. Het is een ruimtelijke drager voor de beschildering en de emoties die op dat moment in mij leven. Mijn inspiratiebronnen zijn de beleving van het leven zelf, emoties, literatuur, gedichten, architectuur en de natuur.

Op het moment ben ik meer op papier aan het tekenen. Vooral de combinatie van kalligrafische penseelstreken en verfijnde, sensitieve potloodlijnen. Soms gebruik ik ingetogen aquarel-achtige tinten om de verstilling te verbeelden. Het tekenen brengt mij terug naar mijn eigen cultuur, mijn passie voor de Chinese kalligrafie. Ik teken vanuit mijn intuïtie, een pure en directe benadering. Met een paar bewegingen op een leeg vel papier of op een opgerolde porseleinvorm, wil ik tegelijkertijd de balans en de spanning uiten. Net als in de Chinese schilderkunst laat ik de lege ruimte open. Deze leegte is even vol als de gevulde ruimte, een speelveld voor de verbeelding.

The Paper Trail

Jaren geleden kocht ik het boek ‘The Paper Trail’ van Alexander Monro, maar ik heb nooit de tijd gehad om erin te duiken. Het gaat over hoe papier zijn weg heeft gevonden richting het westen sinds de uitvinding in China tijdens de Han-dynastie (202 v.Chr. – 220 n.Chr.). Deze uitvinding bracht een revolutie op gang van de transmissie van kennissen en ideeën. Denk aan de verspreiding van religies, filosofieën tot propaganda in de laatste twee millennia. Papier bleef niet in China, deze uitvinding ging via de zijderoute naar het Midden-Oosten en Europa. Het veranderde onze wereld, van oraal naar manuscript. Tegenwoordig zitten we in een digitaal tijdperk, maar we kunnen nog steeds niet zonder papier, van het alledaagse zakdoekje tot kunstwerken die vele miljoenen waard zijn.

Papier is meer dan een praktisch voorwerp, voor veel kunstenaars is het een belangrijk vertrekpunt. Van schets tot ideevormen, van gedachteloos krabbelen tot expressie, en van een plat oppervlak tot een ruimtelijke vorm. Tijdens mijn werkperiode bij Witte Rook ben ik in dit materiaal gedoken en een zoektocht begonnen naar de integratie van traditionele cultuur en hedendaagse esthetiek.

Ik ben gaan mediteren door Chinese kalligrafie te oefenen op rijstpapier. Dit moet je altijd blijven oefenen om soepel te blijven in het schrijven van de tekens. Vanaf dag één besloot ik al dat ik iets wilde maken om het daglicht te vangen dat via de lichtkoepel het atelier binnenkomt. De ideeën komen en gaan, uiteindelijk heb ik mijn kalligrafie-oefeningen op elkaar geplakt. Vaak werden het meer dan drie lagen, het semi-transparante rijstpapier laat de verborgen teksten in de lucht en tussen de lichtval dansen. Door zonder vooropgezet plan op een intuïtieve manier te werken transformeerde de kalligrafie in abstractie. Deze werkperiode was ook een gelegenheid om te experimenten met een combinatie van de eeuwenoude uitvinding papier en hedendaagse materialen en technieken zoals acrylhars, golfkarton en fotografie. Ik deed verschillende experimenten en maakte daar series werken van die altijd draaien om de vorm. Bij toeval zette ik een stapel rijstpapier staand op de grond en ontdekte ik vormen door telkens de stapel rijstpapier te bewegen en verzetten. Die tedere en verrijzende beelden heb ik met de camera vastgelegd. Deze drie weken zijn te beschouwen als een schets, waarin ideevorming plaats kon vinden voor toekomstig werk.