Advies aan de jonge kunstenaar #19

Ik zal meteen met mijn advies met de deur in huis vallen :
Blijf bij jezelf & blijf bij je passie!
Dit is essentieel.

Voor mij is dit enorm belangrijk, maar tegelijkertijd ook heel natuurlijk. Op dit moment heb ik net een paar dagen geleden mijn nieuwste boek gepresenteerd. Erg geweldig om dat te kunnen realiseren, een groot avontuur, met een heel mooi resultaat. Ik ben enorm tevreden!
Maar… ik begin mijn atelier en het schilderen nu echt enorm te missen, vooral nu het schilderen voor deze mooie publicatie een stapje opzij moest doen. Die drang om te willen, ja te moeten schilderen (creëren), dat is belangrijk.

Bij jezelf blijven, blijft ook een avontuur. Want ook jij verandert en ontwikkelt. Je gaat jezelf en de omstandigheden, die je nodig hebt om zo optimaal mogelijk werk te maken finetunen, maar daarna ook weer omvergooien. Het is enorm belangrijk om jezelf te blijven uitdagen. En ook om gewoon “te spelen”. Ik doe dit met regelmaat tijdens werkperiodes, dan werk ik naast mijn schilderijen, ook aan korte films en installaties en driedimensionaal werk, nieuw spannend gebied, waardoor je weer op een andere manier je werk gaat benaderen.

Voor ik je wat verder mee terugneem in de tijd, zal ik me even kort voorstellen: ik ben Ingrid Simons beeldend kunstenaar. Ik maak olieverfschilderijen: geabstraheerde landschappen. Ik maak grafiek, vooral litho’s, zeefdrukken en toyobo prints, maar ook keramische objecten en korte films. Op dit moment is mijn werk te zien in de triple expositie “Brabantse Nieuwe Revisited” bij het Noord-Brabants Museum in ‘s-Hertogenbosch i.s.m. Jan van Hoof Galerie en in de groepsexpositie “The End of War” bij Livingstone Gallery in Den Haag.

Maar laat ik toch even teruggaan naar het begin. 1999. Mijn afstudeerjaar.
Ik werd gewaarschuwd voor het zwarte gat en dacht: ”dat gaat mij niet gebeuren”. Na mijn afstuderen had ik zowel de toenmalige WIK als ook mijn startstipendium bij het Mondriaanfonds aangevraagd, dat toen nog een andere naam droeg. Ik dacht, zoals ik vaker denk: “gewoon” proberen ; niet geschoten, altijd mis.
En … ik kreeg een startstipendium!!!
Daardoor kon ik een goede start maken en kon ik investeren in bijvoorbeeld een atelier, verf, schilderdoeken, maar bijvoorbeeld ook goede foto’s van mijn werk. En daardoor had ik natuurlijk meer waardevolle tijd op atelier.
Ik wilde niet gaan zitten afwachten, dus ik ging zelf een project organiseren, genaamd “Schildersessies” in het gastatelier van de Nederlandsche Cacaofabriek in Helmond.
Mijn concept: iedere week nodigde ik een gevestigde kunstenaar uit om met mij in het gastatelier te komen werken aan een project geïnspireerd op de overeenkomsten of juist de tegenstellingen in mijn werk. En dan begint het… dan moet je het zelf gaan doen… er komt enorm veel op je af… je hebt dit nog nooit gedaan, doodeng, maar mijn advies: spring!

Ik stond soms met knikkende knieën te vertellen over mijn project en omdat het mij een geweldig project leek, bracht ik gelukkig dit enthousiasme over en reageerde iedereen die ik uitnodigde positief! Menig van deze collegae zie ik nog met regelmaat en ik heb hen wel eens gevraagd, waarom heb je, met je drukke beroepspraktijk, mijn uitdaging aangenomen? En mij dat vertrouwen gegeven, vaak zonder dat jij mij kent? Want dat vind ik geweldig.
Het werd een heel mooi project. Gelukkig voor alle partijen. Toen kwam ik met het idee om dit in boekvorm vast te leggen. Dat hield in: teksten schrijven over alle projecten, maar ook letterlijk zelf een boek maken, voor een vormgever helaas geen geld. Het boek gedrukt met kopieën in een kopieercentrum. En wat doe ik met de kaft…? Ik kan zeefdrukken, dus dat wordt een zeefdruk in meerdere kleuren. Ik zette een internationaal poëzieproject op, waar de dichters op de nieuw gemaakte schilderijen via internet konden reageren in dichtvorm en de geselecteerde gedichten in deze publicatie zouden verschijnen.
Natuurlijk had ik de hoeveelheid werk compleet onderschat, maar het was ook zo geweldig om te (mogen) doen. Een mooie kans. Het geeft een rush, een bijna verslavende rush, dat je moe bent, maar ondertussen ook met een lach op je gezicht de hele nacht doorwerkt, wetende en gelovende in dit mooie concept! Wederom: het is de passie, die je drijft.
Daarna volgde het inrichten van de expositie, gelukkig met hulp. O ja en een openingswoord. Nou… dat was eng… maar het goede nieuws: het relativeert enorm, want iedere keer dat ik na dit inmiddels groot gegroeide project, dacht ik bij alles: ”zo extreem spannend en eng als toen is dit niet”. Door dit project creëerde ik mijn eigen podium. Mijn eigen kans en mijn eigen start.
De ondernemersgeest.
Dat gold ook voor lezingen waar ik voor gevraagd werd. Ik dwong mezelf dit te doen. Want ik hou van kennis overdragen. Ik moest eraan wennen en leren hoe ik me daar het beste op kon voorbereiden. Nu bereid ik me altijd erg goed voor, ik schrijf steekwoorden/zinnen op papier, die ik echt niet wil vergeten, maar als ik er voor de genodigden sta, gaat het voortaan bijna vanzelf, want je praat over je passie, over je leven, over je processen en ervaringen. En door de goede voorbereiding voel ik me zeker. Kortom…vaak wordt het makkelijker door ervaring, dus daag jezelf uit.

Het is erg fijn om uitgenodigd te worden voor exposities en zeker ook om samen te werken met galeries. Ik persoonlijk vind het een mooie aanvulling om daarbij ook eigen projecten naar eigen concept te initiëren, vaak ook in samenwerking met galerie of museum.
Zoals mijn nieuwe publicatie “Het Licht & Het Duister”, waar ik in het begin over vertelde. Dit boek maakt het gehele werkproces zichtbaar van mijn werkperiode bij het Vincent Van GoghHuis in Zundert in het najaar van 2017, van aankomst tot en met eindpresentatie in de Van GoghGalerie. Dit ontstond, omdat ik na iedere werkperiode al jaren één digitaal fotoboek maak, zodat geïnteresseerden kunnen zien, in welke omgeving en natuur en in welke stadia het werk van de expositie is ontstaan. Ik werd gevraagd of ik dat voor deze werkperiode ook zou willen doen? En dan in oplage? Voor deze werkperiode, de eerste werkperiode na ongeveer 18 jaar weer in Nederland, vond ik dit zeker een interessant idee. Dus begin 2018 heb ik een subsidieaanvraag geschreven, die helaas werd afgewezen. Een tweede helaas ook. Omdat ik het essentieel vond, dat deze publicatie gerealiseerd zou worden ben ik afgelopen zomer een crowdfunding project gestart. Wat veel tijd kost, onderschat het niet, maar het is ook prachtig om met alle donateurs samen en met hun vertrouwen, zo’n publicatie tot realiteit te maken. Het is een prachtig document geworden en met de steun van mijn netwerk ook een groot succes.
Draag je passie en enthousiasme ook uit naar de mensen die je werk volgen. Laat hen binnen in jouw wereld. Ik denk dat dat ook de docent in mij is, maar ik neem geïnteresseerden graag mee in mijn wereld, loop een stukje met ze mee en laat ze daarna los om rond te dolen in mijn werk.

In mijn beroepspraktijk hebben werkperiodes een grote rol gespeeld.
Zoals je net las, begon dat in Nederland, maar ik ben nadien ook naar Zuid-Frankrijk gegaan op uitnodiging van een collega van mij. En daarna nog verder zuidelijk richting Portugal, waar ik nu jaarlijks twee maanden werk.
Omdat ik juist zo’n actieve beroepspraktijk heb, heb ik ook een grote behoefte aan een afgezonderde periode van werken, waarin ik volop in de verf kan duiken, geen verdere verplichtingen en afspraken heb, maar kan schilderen op het tijdstip dat mijn werk en ik het nodig hebben. Waar ik daarvoor complete vrijheid heb. En ook hier doe je nieuwe indrukken en ervaringen op die je uitdagen. Nieuwe materialen om te ontdekken, nieuwe inspiratie, nieuwe culturen en niet te vergeten nieuwe mensen en visies.
Zo ben ik tijdens een werkperiode in Portugal, eerst bijna als toerist, de marmergroeves gaan bezoeken, puur omdat ik geïnteresseerd was. Zeer typerend voor de regio, maar niet een onderwerp wat ik dacht te gaan schilderen. Na twee jaar waren ze onder mijn huid gekomen, door de grootsheid, de menselijke ingreep in de natuur, maar ook door de verhalen van de lokale bevolking. Ik verbleef er vaker en vaker en de groeves kwamen tevoorschijn in mijn werk. Deze interesse en nieuwsgierigheid zal je wellicht leiden tot plekken, waar je nooit verwacht had te komen.
Blijf open en stel vragen. Probeer ook eens een andere techniek, een andere verwoording van je ideeën. Het heeft mij enorm veel gebracht.

1999 ben ik afgestudeerd… dus inmiddels heb ik alweer heel wat jaren mijn beroepspraktijk. Ik heb een mooi C.V. op kunnen bouwen, mooie exposities mogen maken in binnen-en buitenland, maar…vergis je niet… ook ik loop nog steeds vast in schilderijen, verlies ze, en soms… verpest ik ze… en zit je s nachts hopeloos naast een schilderij… niet het meest relaxte gevoel, maar ik weet inmiddels door ervaring dat het ook wel weer goed komt, misschien in dit schilderij of misschien pas in een ander schilderij. Het is zo belangrijk om jezelf telkens opnieuw uit te dagen, te vechten en ook om op je bek gaan. Dit maakt je werk sterker en vernieuwt het. Dit kan ik het beste tijdens werkperiodes, enorm de diepte ingaan. Het meest puur schilderen. En terwijl je in zo’n werkperiode zit, dat leer je met de jaren, dat je van de ene kant loopt te vloeken op het schilderen, het schilderij op alles, maar van de andere kant is het ook zo heerlijk om zo de diepte in te kunnen gaan met je werk. Intensiteit in mijn werk, in mijn schilderijen en in de beleving. Dat haal je niet in een uurtje per dag op atelier.

Ik studeer nog veel. Ik bezoek veel tentoonstellingen, in binnen- en buitenland, ook op plekken waarvan ik in eerste instantie denk dat het niet veel connectie heeft met mijn werk, zo’n expositieplek zit er altijd tussen. Vaak vind je toch interessante werken of komen er andere associaties naar voren. Maak studiereizen. Kijk naar werk van collegae. Ga op atelierbezoek en stel vragen. Mijn grootste leermeesters vanaf de academie tot nu zijn de kunstenaars, die ik in het museum ontmoet, hun werken. Als ik vastloop in mijn werk, ga ik kijken en soms vind je met deze werken als trigger, je eigen antwoorden. Het zet je aan het denken. Zorg dat hier altijd ruimte voor blijft.

Ook is het afhankelijk hoe jij als mens bent, en ook wat jij als kunstenaar nodig hebt, dat moet jij zelf uitzoeken. Voor mij is dat een zeer actieve houding als kunstenaar. Intensiteit in mijn werk, in mijn schilderijen en in de beleving. Je moet mogelijkheden creëren. Een netwerk moet je ergens starten. En een netwerk is enorm belangrijk. Collegae in de breedste zin van het woord, die eens naar je werk komen kijken, je feedback geven, die je advies kunnen geven. En er ook zijn bij je nieuwste expositie.
Blijf bij jezelf, maar sluit je ook niet af van andere meningen. Luister en denk erover, weeg af.
Het zal je verrijken.

Maak plannen. Wat zijn je dromen? Je doelstellingen? Schrijf ze op? Wat wil je het komende jaar bereiken? En probeer deze te realiseren.
Neem deel aan exposities, maar selecteer. Kijk wat jouw pad is.

Na bovenstaande, wil ik nog wel meegeven, dat het een prachtig beroep is, maar niet het makkelijkste beroep. Feit blijft, dat je geld nodig hebt om te overleven. Zoek hierin een basis op een manier, die bij jou past. Door het Mondriaanfonds is mij de Werkbijdrage Bewezen Talent toegekend, waardoor ik kan investeren in mijn beroepspraktijk, kan investeren in tijd op atelier om mijn werk verder te ontwikkelen en in werkperiodes in het buitenland, wat ook veel geld kost. En niet te vergeten letterlijk alle materialen om te schilderen. Zo’n bijdrage en ook heel belangrijk de erkenning geven een enorme impuls aan je werk. Daarnaast geef ik les en werk ik freelance in de kunst.
Je moet zeker de passie hebben voor dit beroep, jezelf veel zaken aanleren, want jij bent de hele zaak, in al zijn facetten. Het is veel meer dan enkel het werk op atelier.
En vooral ook, daar werk ik zelf nog aan, af en toe even stil staan en kijken wat je bereikt hebt.
Maar zoals ik deze tekst begon…je eigenheid en passie, dat zal zorgen dat je op moeilijke momenten toch doorzet, deze struggle en onzekerheid blijft volhouden en ook een enorme voldoening zult vinden en je je passie zult kunnen overbrengen.
En niet vergeten: spring!

Ingrid Simons
1 december 2018