Loskomen van het kader, Femke Dekkers

Femke Dekkers werkt meestal in haar atelier waar ze iedere hoek en wand gebruikt als haar canvas. Ze creëert er een collage van beschilderd karton, hout en papier die hun derde dimensie opgeven zodra ze gevangen worden binnen het kader van haar camera. Door het atelier te verlaten voor een werkperiode in de Moeren is de vertrouwde uitgangssituatie drastisch gewijzigd en mogen nieuwe invloeden zich aandienen.

Foto: Femke Dekkers

Het begint met de ruimte

Voor Femke is een residency belangrijk om alle bijzaken los te kunnen laten en de focus volledig op het eigen werk te richten. Een plan is niet nodig en een onderzoeksvraag niet relevant want het gaat niet om de antwoorden, maar om het proces en de interactie met de ruimte.

“Ik ben wel eerder een keer komen kijken, maar eigenlijk is deze ruimte voor mij nog steeds nieuw. Ruimte is een belangrijke drager van mijn werk en daarom daag ik mezelf graag uit op een onbekende plek. De ruimte hier is prachtig, maar heel dominant. Ik kan deze muren niet beschilderen; de boerenschuur is een monument dus dat mag niet en zou ik ook niet willen. Door doeken te gebruiken is het ook niet nodig. Ik heb de ruimte vooral ingezet om een goede verdeling te maken tussen mijn verschillende handelingen. Het is hier zo groot dat ik een kleine doka heb kunnen bouwen, daar was ik vooral de eerste dagen mee bezig. Een ander deel is ingericht als studio en dan zijn er nog verschillende werkplekken.
Toen kon ik beginnen met het stilleven als thema. Ik werk meestal abstract, maar soms is het wel fijn om houvast te hebben aan het figuratieve. Daarvoor heb ik iets van buiten, de bloemen die Vincent schilderde, binnengehaald om deze onderdeel te maken van mijn schildering. Eerder gebruikte ik ook echte objecten in mijn werk met als verschil dat het nu wel een hoofdrol krijgt.”

Foto: Femke Dekkers

Het directe van het resultaat

Femke gebruikt voor het fotograferen altijd een technische camera die tot in detail alles vastlegt. Toch is ze wel eens jaloers op het directe van het schilderen zonder het fotografische procedé. Ze heeft de camera nodig om te kunnen kijken en richting te geven aan het werkproces.

“Ik voel me meer schilder dan fotograaf, en net als bij verf wil ik ook de fotografie als materiaal beheersen. Omdat ik analoog werk zie ik pas na het ontwikkelen van de films wat het werkelijke resultaat is en dat heb ik juist nodig om gevoel te krijgen voor de compositie. Dat betekende, wanneer ik de negatieven naar een lab stuurde, dat ik twee weken moest wachten voor ik verder kon gaan. Uit nood geboren plaatste ik fotopapier in de cassette om te belichten en zo sneller te werken. Een soort schetsen die gaandeweg meer charme kregen en werkjes werden. Het gaf voldoening, maar het formaat is nog klein. Een oplossing is een grotere camera te bouwen, mijn ultieme doel, en daar ben ik tijdens deze residency mee begonnen. Met dank aan YouTube en een handige vader is het gelukt om er een met een schuifsysteem te maken en een kijkgaatje om de compositie te kunnen zien. Zo kan ik direct en zonder tussenstap werken.”

De kleuren van Vincent

Omdat kleur een belangrijk element is in het werk van Femke is haar volgende stap om de directe werkwijze ook toe te passen in de kleurfotografie. Een multi-exposure van kleuren die weer een nieuwe verdieping geven met een geheel nieuwe problematiek van correcties, filters en beslissingen.

“Ik ben ook de brieven van Vincent gaan lezen. Vooral de tekst die gaat over het schilderij van zijn slaapkamer in Arles trof mij. Hij heeft hierin alle kleuren benoemd die hij gebruikte. Met deze kleurkeuze wilde hij een bepaalde rust en harmonie creëren. Dat werd toen mijn uitgangspunt om mee verder te werken. Dat ik inmiddels zelf kleurennegatieven kan ontwikkelen is al een doorbraak, maar het kan nog directer door zonder tussenkomst van het negatief het fotopapier te belichten. Om uit te zoeken hoe kleur werkt ben ik begonnen met de primaire kleuren. Ik was vooral benieuwd of ik kleuren kan mengen via het fotografische proces. Eerst ging ik uit van de complementaire kleuren, om rood te krijgen schilderde ik groen. Gaandeweg kwam ik erachter dat dit niet hoefde en ontdekte dat ik optisch kleuren kan mengen. De belichtingstijd is zo lang dat ik in de tussentijd kleurvlakken kan draaien en toevoegen. Mengen is ook sturen in de compositie. Zo wil ik de laatste dagen hier bezig zijn.”

Nieuwe vergezichten

Voor Femke ging deze residency om de wens zich door de natuur te laten beïnvloeden op een plek waar ze deze niet kan vermijden. Een ervaring waarvoor ze zichzelf in de stedelijke omgeving van Breda de rust niet voor gunt.

“Door de omgeving lopen en in de natuur zijn, dat laat je dingen zien die je niet vanuit één standpunt kunt benaderen. Soms loopt een boom over in een paaltje, dat soort momenten. Ik dacht eerst met de camera naar buiten te gaan. Toch zoek ik weer de studio op, ik kan niet anders dan daar werken. Met composities in mijn atelier ben ik vaak maanden bezig, dat kan hier niet, daarom werk ik meer schetsmatig. Voor mij zijn hier de stillevens logisch, alleen de veldbloemen verwelken snel dus ik moet ook snel en schetsmatig werken wat ook mijn insteek is.
Natuur deed me beseffen dat mijn blik kan veranderen. Ik wil het idee van ruimte en van de kleurschakeringen meenemen. Het is vooral het besef dat ik dat nu een omgeving kan creëren waarin ik verschillende standpunten kan innemen. Het stilleven is fijn om aan te werken, het geeft snel resultaat, juist als ik vastloop in abstractie, maar het zal niet blijven. Abstractie is mijn comfortabele manier van werken, daar gebeuren de dingen en kom ik tot de essentie.”

Foto: Femke Dekkers