Het Designeria Virus

Het project begon in een Indonesisch restaurant voorafgaand aan ons afstudeerproject. Bij het bestellen van de gerechten viel onze blik op de vormgeving van de menukaart, die er typisch maar toch herkenbaar uitzag; vormgeving waar je eigenlijk zelden bij stil staat. Na enkele Bintang biertjes besloten we deze fascinatie om te zetten naar een eindexamenproject. Zo begon een onderzoek naar de vormgeving van onder andere de snackbar, de afhaalchinees en de Surinaamse toko.

‘Waarom?,’ zul je denken. Allereerst omdat deze manier van vormgeving zo afwijkt met alles wat we op de academie, in boeken en op ontwerpblog’s tegenkomen. De vormgeving staat haaks op alle ontwerpnormen en -waarden die verwacht worden. De reclame uitingen zijn exotisch, aandoenlijk en soms een verademing omdat er meer vrijheid wordt genomen in het ontwerpen.

Het is vormgeving waar we vaak mee in aanraking komen en dus zo herkenbaar voor iedereen. Na het verzamelen en analyseren van flyers, menukaarten en honderden foto’s van geveltjes in Antwerpen, de West-Kruiskade in Rotterdam, Malaga en Leipzig moesten we hier iets mee doen. Deze ontwerpen namaken of inzetten zou snel neerbuigend en lollig worden. We kozen een andere insteek. Bij alle terugkerende beeld-en taalelementen die ons opvielen stelden we onszelf telkens de vraag: Waarom ziet dit er eruit zoals het eruit ziet? We kwamen erachter dat het waardevoller is om te weten waarom deze vormgeving tot stand is gekomen. Zo werd snel duidelijk waarom deze winkels er in heel Nederland en misschien wel over de wereld er hetzelfde uitzien.

We begonnen een zoektocht naar het herleiden van de groenstrip in de snackbar, de goudvis van de Chinees en de palmboom silhouetten op de gevel van de Surinaamse Toko. Een breed onderzoek naar typografie, taalgebruik, illustratie, animatie en ruimtelijke objecten.

Om alle verrasende antwoorden van dit onderzoek deelbaar te maken, besloten we een boekje te ontwerpen: DESIGNERIA, met 25 column’s waarin we alle onderzochte fenomenen op een ludieke wijze uitleggen. Zo hopen we dat na het lezen van ons boek het halen van een frietje, het wachten bij de chinees, of een nachtelijk bezoek aan de dönertent toch net even wat anders zal zijn.

Na het schrijven van ons boek beseften we dat de vormgeving die we hebben onderzocht al heel wat jaren hetzelfde is en waarschijnlijk ook nog even zo blijft. We hebben ons vervolgens de vraag gesteld wat nieuwe media en technologie kan betekenen voor deze klassieke vormgeving. Er volgde drie experimenten waarbij we een klassiek medium hebben gekoppeld aan een nieuwe technologie om te kijken hoe deze beeldtaal er in de toekomst uit zou kunnen gaan zien. Het eerste experiment is vrij simpel. We pakten het welbekende draaibord die voor de deur van de snackbar staat en bekeken zijn eigenschappen. Het bord is van plastic en heeft maar twee kanten.  De digitale variant die wij maakten heeft oneindig veel zijdes om boodschappen te verkondigen. Voor ons tweede experiment namen we een winkelgevel als uitgangspunt. We zagen dat bij veel gevels de letters worden opgerekt met de veronderstelling: hoe groter mijn logo, hoe meer ik verkoop. We hebben als reactie hierop een digitale gevel gemaakt waarop we de letters hebben geprogrammeerd om zichzelf zo groot mogelijk op de beschikbare ruimte te tonen. Als laatste maakten we een vlag van pixels die zijn meest essentiële eigenschap blijft behouden: door middel van een sensor reageert deze digitale vlag op fysieke wind. In dit geval hebben we dit gepresenteerd met een ventilator.

De eindexpositie naderde en nu moesten we onze verschillende werken tot een geheel vormen. We ondervonden dat een bepaalde interactie belangrijk is. Je moet mensen prikkelen om bij je werk stil te laten staan en het te laten begrijpen, zeker in een ruimte waar meer dan 50 projecten bij elkaar staan. We bouwden een groot houten skelet, zodat we onze eigen ruimte creeerden binnen de academie. Zo kon het publiek echt even bij ons “binnenstappen”. Aan de counter van de installatie triggerden we het publiek tot het lezen van een paar bladzijdes uit de boekjes die we hadden laten drukken. En aan de wanden van het skelet hingen de experimenten die we interactief hadden gemaakt met sensoren en micro controllers.

Nu er kleine zaadjes zijn geplant voor dit project is het zaak om te kijken hoe we dit kunnen gaan koppelen aan de externe vraag. Daar gaan we dit jaar hard aan werken, dus hou ons in de gaten!