Op 25 januari 2017 overleed de Britse acteur John Hurt. Terugkijkend op zijn carrière is mij zijn vertolking van het karakter Winston Smith in de film Nineteen Eighty-Four sterk bijgebleven.
Winston leeft in een surveillancestaat, maar ondanks deze situatie weet hij de moed te vinden om vrijelijk te denken en handelen binnen het strenge regime van Big Brother.
Zowel de film als het door George Orwell geschreven gelijknamige boek zijn in onze tijd erg relevant. In tegenstelling tot Nineteen Eighty-Four heeft de moderne Big Brother echter meer dan één gezicht;
Mark Zuckerberg (Facebook) en Sundar Pichai (Google) weten alles over ons privé-leven, de OV-Chipkaart registreert elke reis die we maken, en op het treinstation Rotterdam Centraal lijkt er vrijwel geen plek meer te vinden zonder cameratoezicht.
Het Nederlandse Ministerie van Veiligheid en Justitie geeft aan dat ze de rechtsstaat op zo’n manier willen verzorgen dat mensen in Nederland ongeacht hun levensstijl of opvattingen in vrijheid kunnen samen leven. Maar is dit ook mogelijk in de praktijk? De Nederlandse staat heeft de veiligheidsmaatregels flink aangescherpt sinds er sprake is van een terreurdreiging. Hierin speelt de media een dubieuze rol. Terroristen krijgen een te groot podium en ondersteund door sensationele berichtgeving kan het nieuws over terreur flink angst inboezemen. Wat voor effect heeft deze berichtgeving op onze samenleving?
Met het aanscherpen van de veiligheidsmaatregelen en met alle ogen die op ons leven gericht zijn kun je je afvragen: Hoe vrij zijn we werkelijk?
Hier staan enkele kijktips die verder op deze onderwerpen in gaan.
1984 (Nineteen Eighty-Four)
Vanzelfsprekend begint deze lijst met de film en het boek Nineteen Eighty-Four.
Newswipe, with Charlie Brooker
In het programma Newswipe legt Charlie Brooker de werkwijzen en motieven bloot van diverse nieuwsbronnen.
Tegenlicht: What makes you click?
Wat gebeurt er eigenlijk met alle data die apps en bedrijven online over ons verzamelen?
Adam Curtis: Hypernormalisation
Hoe realistisch is ons wereldbeeld?