Nowhere Collective – based nowhere but being here and now

Het internet is een bron voor steeds nieuwe ontdekkingen. Zo ontdekten we onlangs Nowhere Collective, een nieuw kunstenaarscollectief dat zich online presenteert door middel van zines. Eerder mochten we hun zine #3 publiceren, vandaag delen we het interview dat we met hen voerden en maken we kennis met de ideeën achter Nowhere Collective.

In de about-tekst op jullie website vertellen jullie dat Nowhere Collective een platform is dat drijft op de golven van het internet. Wat zorgt ervoor dat jullie blijven drijven? Wat is de motivatie achter het platform?

Het collectief Nowhere is ontstaan vanuit een ontmoeting tussen Nowhere oprichters toen zij in 2017 in Londen woonden. Londen wordt soms beschouwd als het centrum van de Europese kunstwereld; een dynamische miljoenenstad waar op elke laag in het domein van de kunsten veel gebeurt. Echter, zonder ondersteuning van een prestigieuze kunstopleiding of galerie, is het extreem moeilijk om een voet tussen de deur te krijgen. Er wordt dan wel veel nieuws georganiseerd, maar dat verdwijnt al snel in de bestaande overvloed aan aanbod. Het is daarom niet gemakkelijk om je werk aan een nieuw publiek te introduceren. Vanuit deze frustratie ontstond het idee om een platform op te richten dat deze organisatorische beperkingen omarmt; dat concepten en experimenten, schetsen en volgroeide werken middels de toegankelijkheid van het internet de mogelijkheid biedt een dialoog met elkaar aan te gaan in een online zine als alternatieve expositieruimte. Dit betekent ook dat wij als collectief experimenteren met het idee en het format van een online zine, als reële mogelijkheid om internationaal en met mensen op verschillende niveaus van hun carrière samen te kunnen werken.

zine launch SB34 The Pool, Brussels

Jullie stellen dat er op het internet een onontdekt, niet in kaart gebracht territorium van kunst bestaat. Er is dus een territorium, een afgebakend stuk internet, ‘gereserveerd voor’ of ‘geclaimd door’ de kunst. Welke eigenschappen en vermogens heeft dat territorium? Welke rol zien jullie daar voor het Nowhere Collective?

Een van de meest prominente voordelen van een territorium is diens fluïditeit, wat voornamelijk inhoudt dat iets op verschillende plaatsen en tijden tegelijk kan bestaan, iets dat tevens wordt gedragen in onze naam (nowhere en now here). Vanaf het begin waren we ons ervan bewust dat dit soort denken enig risico met zich mee kan brengen; dat we, door iedereen te willen bedienen, het risico zouden lopen in realiteit niemand te bereiken; en dat we, door elke lokale identiteit te ontkennen, zouden kunnen eindigen in een soort kosmopolitische soep. Eén manier om dit scenario te vermijden is door middel van een verspreide activiteit, of een gelijktijdig engagement op verschillende plaatsen. Om te beginnen brengt ieder van ons al hun eigen ervaringen en achtergronden in de werking van het collectief. Wanneer we in contact staan met andere kunstenaars, schrijvers en curatoren, proberen we de sensatie van multi-lokaliteit te recreëren en het publiek met ons daarheen te vervoeren.

Paula Smolarska

Wij zijn dit collectief op een vergelijkbare manier gestart; zonder een specifieke organisatorische structuur te handhaven en zonder een fysieke centrale locatie te hebben. Dit stelt ons in staat een platform te bieden zonder daarbij een positie in te nemen die ons tot een synthese dwingt. Liever dragen we bij aan een gefragmenteerd idee van kunst, in al de tegenwoordige diversiteit.

Jullie geven een online zine uit, waarin werk van diverse kunstenaars, schrijvers en curatoren gepresenteerd wordt. Het zine wordt ‘een alternatief voor de white cube, passend bij de digitale tijd’ genoemd. Qua vormgeving kan het zine werken als digitale white cube. Wat is de waarde van het concept White Cube als deze gedigitaliseerd word? Op welke manier past jullie zine bij de digitale tijd? Hoe beïnvloed dat de manier waarop je de kunstwerken presenteert in die digitale ruimte?

De notie van de white cube wordt voornamelijk genoemd omdat er een symbolische koppeling bestaat tussen een white cube en een digitale ruimte; omdat elk online platform als blanke pagina begint – en daarbij schijnbaar onbegrensde mogelijkheden creëert, compleet met de valkuilen van de conventionele white cube.

Ons zine kan gezien worden als een manier om de tentoonstelling an sich te bevragen – wat de conceptuele en formele grenzen daarvan kunnen zijn. Conceptueel gezien spelen we met het model van een groepstentoonstelling; er is altijd een overkoepelend thema dat door de deelnemende kunstenaars, schrijvers en/of curatoren op een bepaalde manier wordt benaderd. In ons eerste nummer was het ‘afwezigheid’, in het tweede nummer ‘alternatieve geschiedenissen’, en in het huidige nummer hebben we te maken met een breed begrip rondom instructies, sequenties en manieren waarop kunstenaars met tekst werken. Belangrijk is echter dat ons zine geen curatoriële gedachte heeft, maar dat er door ons en alle deelnemers wordt gecoproduceerd. Daarbij geven we hen veel vrijheid (voor zover het medium dit toelaat) in hoe ze op het thema reageren. Ook hier wordt het verschil tussen de typische white cube en ons platform zichtbaar: waar in een museale ruimte vooral afgerond werk zichtbaar is, biedt het zine de mogelijkheid om werk dat nog in transitie is te tonen.

Emile Hermans

In het digitale tijdperk biedt VR-technologie en 3D-modellering de mogelijkheid exposities online te bekijken, gefaciliteerd door bijvoorbeeld Art Viewer en Google Art. Maar ook de minder immersieve post-opening documentatie biedt voor degenen die de fysieke evenementen mislopen een dergelijke online beleving. Formeel gezien is ons doel is niet om een tentoonstellingsruimte zoals we die kennen te repliceren, maar om een alternatieve ruimtelijkheid en temporaliteit te creëren.

Het zine heeft nu de vorm van een PDF gekregen. Dit betekend dat het gemakkelijk te printen, en daarmee analoog te maken, is. Hiermee kies je ervoor om een sterk afgebakende ruimte te creëren. Is deze ruimte flexibel genoeg om mee te deinen op de golven van het internet? Hoe kan het zine opgenomen in de digitale ruimte? (Een afbeelding kan bijvoorbeeld gemakkelijker online gedeeld worden, waardoor het sneller in een netwerk van links, tags en verzamelingen wordt opgenomen.)

Hoewel ons eerste zine een traditioneel formaat hanteerde en dus gemakkelijk te printen was, hebben we daar in het tweede zine afstand van gedaan. Passend bij het thema ‘Alternative histories’ was deze als boekrol opgemaakt; zonder pagina onderbrekingen. We gebruiken de PDF daarom liever als een interactief middel om verschillende media te bundelen, iets dat in print niet te realiseren is. Zo hebben wij in het tweede zine ook met geluidsfragmenten gewerkt. Per zine spelen we met de vormgeving, die elke keer opnieuw wordt aangepast ten behoeve van het thema. Op dit moment zijn wij bezig met de voorbereidingen van ons eerste zelf geprinte zine, dat in zeer beperkte oplage zal verschijnen. De afwegingen tussen  mogelijkheden en beperkingen van zowel een fysiek als digitaal zine is een nieuwe uitdaging.

zine launch, SB34 The Pool, Brussels

Nowhere Collective bestaat momenteel uit vijf kunstenaars. Welke dromen hebben jullie over de manier waarop jullie netwerk gaat groeien? Hoe kunnen andere kunstenaars een toegang vinden tot jullie netwerk?

Nowhere bestaat uit een mix van vijf kunstenaars, schrijvers en curatoren en een groeiend aantal deelnemers. Naast dat wij zelf actief kunstenaars en schrijvers benaderen, vaak vanuit de thematiek van onze zines, is het ook mogelijk om ons te mailen of op een andere manier met ons in contact te komen. We hopen in de toekomst nog zichtbaarder te worden, zodat we mettertijd een groter draagvlak kunnen bieden aan ieder die geïnteresseerd is in onze manier van werken. Zo zullen wij in de toekomst launches, aansluitend met exposities, in verschillende steden organiseren.