Schildersdagboek #4

Mijn ogen maken het af

28 Februari

De haren van de kwast. Harig. Varkenshaar of synthetisch haar of paardenhaar. Ik strijk met mijn kwast over het papier. Ik trek banen van verf. Over het witte papier. Dik papier. Het is lekker stevig papier. Ik ga heel dichtbij de verf kijken. Het ziet er smeuïg uit. Glanzend van het nat. Ik zie de afdruk van de haren. Op sommige plekken zit de verf en op andere plekken zie ik alleen het papier. Dat papier blijft droog. Nat en droog. Tegelijkertijd op ditzelfde werk.

1 Maart

Ik kijk naar het portretje met de dikke jas. Er zijn allerlei kleuren te zien. Huidskleur roze, oranje en geel groen. Ze heeft geen wenkbrauwen. In de ogen zie ik iets dat glasachtig is. De neus bestaat uit donkere vegen met daarbovenop een lichter vlekje. Dat is de neusvleugel. En een lichtere streep als neusbrug. Daaronder een achtergrond met daarop een aantal gestures. Van ver zie ik de dikke lichtgroene jas. De jas bestaat uit maar een paar strepen. Ik maak de jas verder af in mijn hoofd. Ook de wenkbrauwen. Ik plak ze er in gedachten op. Nee. Niet erop. Ik plak ze er bij. Alsof ik ze erbij fantaseer. Er is nog iets te doen als ik hiernaar kijk. Ik wil het afmaken. Mijn ogen maken het af.

5 Maart

Dartmoore in Exeter. Een natuurreservaat in Engeland. Ik dacht er later aan terug. Kamperen in het wild. Een tentje en wat stenen zwevend op de verf. Ik kijk naar de steentjes. Ze zweven vóór de achtergrond. Die achtergrond lijkt een stuk verder weg. Allerlei gekleurde in elkaar overlopende vegen in blauw en wit. De vegen gaan over in zalmroze, grijs en wit. Het bevindt zich ver weg. Het voelt alsof het er niet is. En daarbovenop liggen allemaal groene gestures. Die komen naar voren, terwijl ze zich volgens het verhaal in het midden van de diepte moeten bevinden. Ze zouden verder weg moeten lijken te zijn. Gelukkig is het geen foto. Het is een schilderijtje.

11 Maart

In sommige schilderijen zie ik niet hoe het werk is gemaakt. Ik zie de volgorde van maken niet en de gesture zie ik niet zitten met bijbehorende haren. Ik wil die dingen weten. Ik wil weten hoe een schilderij is gemaakt. Ik wil dat ook zien. Ik wil het schilderij zien! 

Ik schilder met mijn rechter- en linkerhand. Rechts word steeds preciezer en zelfs zonder trillen. Links gebruik ik soms om op te leunen. Ik zet mijn linkerhand op het doek. Mijn rechterhand kan dan op de linkerhand leunen en een strakke streep trekken. Maar niet zo strak als een machine. Dat zou niet boeiend zijn. 

13 Maart

Er is een verhaal te lezen in mijn schilderingen. Er zijn kleurovergangen en contrasten te zien. Er zitten tegenovergestelde elementen in. De tegenstellingen komen samen op het canvas. Ik maak ze aan elkaar. Een eenheid van die tegenstellingen. 

16 Maart

Deze blauwe en groene driehoek op elkaar. De bovenste driehoek is grof aangebracht in blauwgrijs. Het schijnt een beetje door en op sommige stukken is het juist erg dik. De achtergrond heb ik in banen geschilderd. Ik zie de haren duidelijk zitten. De onderste driehoek lijkt wel een soort smeerpasta. Het zit allemaal  op het papier, maar laat tegelijkertijd ook iets van een ruimte zien. Wat is dat voor een ruimte? Wat gebeurt daar? De verschillende elementen vertellen een verhaal. Het vertelt me iets. Iets over een onderwerp. Misschien zie ik iets van mezelf erin. En heel misschien kom ik meer te weten over degene die naast me staat. Ik wil weten wat dit is en ik kom dichterbij staan. Dan kijk ik heel goed. Dan verlies ik het overzicht. En dan zie ik het. Daar is het dan. Het is verf.

19 Maart

Mijn canvas is soms net een palet. Ik smeer wit op het doek en daarna ga ik al mengend de kleuren toevoegen in het wit. Een piepklein beetje rood. Het wit veranderd in een diep roze kleur. Het jukbeen. Een heel klein beetje blauw onder de ooghoek. Lekker een beetje water erop sprayen en verder mengen.

21 Maart

Ik kan alles maken wat ik wil. Als ik maar oefen. Net als leren paardrijden. Je zit op een paard en iemand op de grond corrigeert steeds je bewegingen. Ook als het paard niet doet wat je wilt is er een continue leerstem. Je leert anticiperen op wat een paard doet. Hoe het beweegt. Als je de spier links in je been voelt aanspannen, dan weet je dat het paard een uitwijk naar rechts gaat maken. Als het hoofd naar beneden begint te trekken, dan let het paard niet meer op en moet jij het lichaam recht houden door het op te vangen met de teugels en gelijk je benen aan de buik te leggen. Ik voel mijn lichaam en het paard, ik kijk naar de bewegingen van het paard en daarop maak ik keuzes. Nu moet ik die stem van de instructrice worden. Mezelf corrigeren. Ik dacht altijd dat schilderen alleen intuïtief was. Dat ik een bepaald eureka moment moet hebben. Maar dat is niet zo. Ik wil weten waarom ik de zwevende steentjes zo aantrekkelijk vind. Ik wil weten waarom dat groen van die jas zo lekker smaakt in de warm gele achtergrond. Je leid mij af. Ik moet me concentreren. Ik train mijn hand en oog, niet andermans instructies, nee, naar eigen inzicht. Ik ontwikkel mijn eigen instructies. Als de achtergrond vaalbruin is geworden, dan moet het figuur blauwachtig roze worden. Is dit het? Of zijn het de vormen? Zijn de juiste verhoudingen aanwezig? Ik wil het niet overtrekken van een foto. Ik train mijn handen en ogen. Ik moet overal rekening mee houden. Een klein streepje de verkeerde kant op en het hele beeld ziet er anders uit. Dit is precies waarom schilderen zo interessant blijft. Er is een eindeloosheid aan mogelijkheden. Zo vrij.