Stan Gonera: van biologie en natuurdocumentairemaker naar kunstacademie

Je zit in een theaterstuk vaak op een ‘vaste’ plek. Een plaats die je toegewezen krijgt, of je kiest je stoel uit bij reserveren. Je bent kijker: jouw rol is onderdeel zijn van het publiek. Maar wat gebeurt er als jouw rol veranderd? Stel je voor, je krijgt een geheel andere positie dan normaal – waarbij je je direct ook kunt afvragen wat normaal is en wie dat definieert – en opeens ben je onderdeel van het stuk of performance. Stan Gonera maakt de vrije mogelijkheden van Witte Rook zich eigen en doet zijn onderzoek waarbij hij de openheid tot onderzoek en het pand – waar voor hem een mysterieuze sfeer hangt – omarmt.

Natuurdocumentairemaker

Eigenlijk is dat geheel per ongeluk gegaan en ben ik met mijn onnozele hoofd er wederom flink in gestonken. Voordat ik naar de academie ging was ik vastberaden om natuurdocumentairemaker (tevens een mooi woord voor galgje) te worden. Ik had hiervoor twee wegen in mijn gedachten. Weg één: biologie studeren zodat ik wist wat ik filmde om vervolgens toelating te doen aan de filmacademie om daar als cinematograaf het camerawezen te beheersen. Weg twee was eigenlijk hetzelfde als weg één, maar dan omgekeerd. Toegelaten voor de studie biologie maar afgewezen aan de filmacademie deed mij uit frustratie besluiten om mijzelf aan te melden bij alle andere academies waarbij scholing was in film. Zodoende ben ik in de armen van het AKV. St. Joost gevallen en verloren geraakt.

Allereerst kwam ik gedurende het propedeusejaar erachter dat de camera als ding zijnde nogal omstreden en dwangmatig was ten opzichte van hetgeen dat gefilmd werd en ontstond het besluit deze niet meer te hanteren. Crisis één wierp zich op; mijn vastberadenheid als zijnde natuurdocumentairemaker geraakte in verval en vanuit daar ontstond een totale herziening van de ogen die mij aankeken in het weerspiegelende vlak 60 centimeter boven de wasbak.

Camera maakt plaats voor vrij bewegelijke toeschouwer

Apate sprak haar gif, oren luisterden moedwillig en monden raakten verstrengeld. Voordat ik er erg in had dwaalde ik over de vlaktes met het papiertje Autonoom Beeldend Kunstenaar veilig geborgen in een ordner, omdat deze goed beschermd dient te worden volgens mijn moeder.

Mijn kunstenaarspraktijk berust eigenlijk nog steeds op het verlies van deze vastbeslotenheid en andere ogenschijnlijke zekerheden. Er is niet een concreet onderzoek waarin stellingnames worden gedaan of een bewuste “dit doe ik”, hoe graag ik dit ook zou willen. De camera heeft plaatsgemaakt voor de vrij beweeglijke toeschouwer; het vastleggen van een ‘dier’ of ‘plant’ is veranderd in ‘het al’ en ik heb het grote geluk verschaft om deze te vertalen naar ‘kleine’ momenten en situaties (aanwezigheden, bovenwaterkomingen). ‘Het grote niks’ is een ambiguïteit in zichzelf; het verslindt maar geeft ‘het geziene iets’ de totale ruimte om zich te tonen. Daarnaast: ik vind het gewoon vet.

Nieuwsgierig naar wat er achter de deur is

Ik vind vrijwel alles inspirerend en wonderlijk dat iets überhaupt bestaat of bestaan heeft. Maar waar ik het meest van geniet op mijn oude dag is toch een deur die opengaat om eens te kijken wat er zich daar allemaal achter bevindt. Zo mocht ik laatst even bij één van de grotere bouwwinkels van Breda een kijkje achter de schermen nemen en verwónderd dat ik raakte. Werkelijk een ervaring die ik niemand zou willen ontnemen. Het was fantastisch om te zien hoe de jongelui vanuit een soort omgetoverd klaslokaal met z’n allen in een rij naar het magazijn liepen om daar te woord gestaan te worden door een ploegleider van groot allure. Met een statige houding beriep hij het gepuberde in het gareel met de palletwagens en karren de juiste gangen te bevoorraden en de portefeuille te ontdoen van zijn last mogelijke schaarste tegen het lijf te lopen. Dit allen deden zij voor nog geen €10,- per uur.

Waar is Stan momenteel mee bezig

Dat is op het moment nog onduidelijk maar als je het wilt weten kan je altijd bellen naar 06-54247728. Op de vraag wat heb je nodig antwoordt Stan: ogen, oren, neuzen, voeten, armen en af en toe benen. Het liefst die van anderen, het liefst goedgelovig, het liefst meegaand. Daarnaast ogen, oren, neuzen, voeten, armen en af en toe benen die het liefst weten en alles doorhebben. Zodat de ogen, oren, neuzen, voeten, armen en af en toe benen kunnen zeggen tegen de anderen: ”Daar had je het toch echt verkeerd”.

Toekomstplannen

Wat zou je ooit nog eens willen doen? Trampolines bouwen voor vallende walrussen. En zoveel andere dingen die ik niet ga vertellen. Daarnaast zou ik graag een ruimte willen bemachtigen waar voor langere tijd gewerkt kan worden aan een continu veranderende stadstaat gebaseerd op voorwaardes van de participanten waar vorm, inhoud, moraal en kennis herschept wordt op basis van de deelnemers.

Een master, voorstellingen die zich op meerdere plekken afspelen, residenties, misschien een boek. Er is zoveel dat ik nog zou willen doen.